รวม 4 อาการเพาเวอร์ซัพพลายเสีย Power supply เสียอาการต่างๆ สาเหตุตัวที่เสียในวงจร รวมถึง อาการ Power Supply เสื่อม

ก่อนดูอาการเสียของเพาเวอร์ซัพพลาย และ ตัวที่เสียในวงจร  มาทบทวนหลักการทำงานของ  Switching  Power Supply กันก่อน  ว่าประกอบด้วยอะไรบ้าง    หนึ่งอาการเสียมันมีหลายสาเหตุ  ดังนั้นจึงต้องเข้าใจหลักการทำงานของวงจรประกอบการซ่อมด้วย     ต้องไล่เช็คและจัดลำดับความสำคัญอุปกรณ์ที่น่าจะเสีย  คือให้มุ่งเช็คตัวที่เสียบ่อย  ตัวที่เสียประจำเป็นลำดับแรกๆก่อน      

เมื่อใช้งานเพาเวอร์ซัพพลายผ่านไปหลายปีมันจะเสื่อมสภาพ  อาการ Power Supply เสื่อมเกิดจากอุปกรณ์ในวงจรเสื่อมสภาพตามอายุการใช้งานโดยเฉพาะวงจรที่เน้นราคาถูกมักจะใช้อุปกรณ์เกรดกลางๆเพื่อลดต้นทุนการผลิตดังนั้นมันจะเสียเร็วกว่าวงจรที่ใช้อุปกรณ์เกรดอย่างดี ข้อดีคือมีสินค้าราคาถูกใช้ ข้อเสียก็มีคือให้วางแผนการซ่อมไว้ด้วยภายในประมาณ  2- 3 ปีหลังจากใช้งาน  ( อาจเร็วกว่านี้หรือนานกว่านี้ขึ้นอยู่กับลักษณะการใช้งาน )  เพื่อยืดอายุการใช้งานของวงจร สามารถทำได้ด้วยการระบายความร้อนต้องดี  และ  ให้ใช้งานวงจรที่ 60-70% ของพิกัด   เช่น   พิกัด  10A   ใช้งานจริงไม่ควรเกิน   6A - 7A   เพื่อไม่ให้วงจรทำงานหนักเต็มพิกัด

ทบทวนหลักการทำงานของ   Switching   Power  Supply  

1)   ด้านไฟเข้า   เริ่มจากไฟ AC  220V เข้ามาผ่านไดโอดบริดจ์ จากนั้นเก็บไฟนี้ไว้ที่ C ฟิลเตอร์  ไฟ 300V  

ไฟสูง 300V นี้จะไปรอที่ขา D ของมอสเฟตเพื่อรอการสวิตชิ่ง     

2)   การสร้างความถี่ขับ   จะมี  IC  PWM เป็นตัวสร้างความถี่ควบคุมสั่งให้มอสเฟต ON / OFF    เร็วช้า    การ  ON / OFF  ของมอสเฟตจะทำให้หม้อแปลงความถี่สูงสร้างแรงดันเหนี่ยวนำ  โดยปริมาณแรงดันเหนี่ยวนำนี้จะมากหรือน้อยจะเปลี่ยนไปตามความถี่ควบคุมที่มาจาก IC  PWM  สั่งขับมอสเฟต  

3)  ด้านไฟออก  จะมีไดโอดความถี่สูง   และ C ฟิลเตอร์ด้านไฟออก   

4)  การป้อนกลับให้ IC  PWM    แรงดันไฟออกที่ได้จะมีการเช็คว่า ได้แรงดันไฟค่าตรงค่าปกติหรือไม่  ?  ได้แรงดันไฟออกน้อยไป  ?   หรือได้แรงดันไฟออกมากไป  ?   โดยจะมีตัวต้านทานทำหน้าที่เช็คและป้อนกลับโดยอาศัยหลักการแบ่งแรงดัน  ตัวต้านทานป้อนกลับนี้จะทำงานร่วมกับ Opto  คือนำข้อมูลแรงดันไฟออกที่ได้  ป้อนกลับไปยัง  IC   PWM   ให้ปรับความถี่ขับมอสเฟต (ขับหม้อแปลง) สัมพันธ์กับค่าแรงดันไฟด้านออก ปรับแก้แรงดันไฟด้านออกให้ได้ค่าตรง  เช่น ถ้าไฟออกน้อยไป ก็ให้ IC ขับมอสเฟตขับหม้อแปลงมากขึ้นเพื่อเพิ่มแรงดันขาออก    ถ้าไฟออกมากไป  ก็ให้ IC ขับมอสเฟตขับหม้อแปลงน้อยลงเพื่อลดแรงดันขาออก  เป็นการชดเชยแรงดันขาออก

4    อาการเพาเวอร์ซัพพลายเสีย  Power  Supply  เสียอาการต่างๆ 

1)   ไม่มีไฟเลย  หรือ   Power   Supply   เสีย เปิดเครื่องไม่ติด

มีหลายสาเหตุ  ให้ไล่เช็คอุปกรณ์ด้านไฟเข้าก่อนคือ

-   ไดโอดบริดจ์เสีย ขาด   ช๊อต      ?

-   C ฟิลเตอร์ไฟ  300V   ขาด

-   มอสเฟตขาด  มอสเฟตช๊อต       

-   IC  PWM ช๊อต หรือ  เสียแบบอื่นๆ มันไม่ผลิตความถี่ขับมอสเฟต

-   อุปกรณ์รอบๆ   IC  PWM  เสีย  เช่น  C  และ  ZD

-   R สต๊าทขาด   R สต๊าทยืดค่า  ค่ามันสูงขึ้นมาก ทำให้ไฟไปเลี้ยง IC PWM ไม่พอ  IC ไม่ทำงาน

-   R  สต๊าทหลวม

-   ซีเนอร์  ZD    ใกล้ๆ  IC  PWM   เสีย

จากนั้นให้ไล่เช็คอุปกรณ์ด้านไฟออกคือ

-   ไดโอดความถี่สูงช๊อต  รั่ว

-   Opto  เสีย

สาเหตุอื่นๆ   เช่น   จุดบัดกรีหลวม    สวิตช์ปิดเปิดไฟ AC เสีย    สายไฟขาดใน   เป็นต้น

โดยให้สังเกตถ้าฟิวส์ขาด มีคราบดำๆ  จะมีตัวช๊อตมีกระแสไหลเกินปริมาณมากเกิดขึ้นแล้ว   เช่น  ไดโอดบริดจ์ช๊อต   C ฟิลเตอร์ช๊อต   มอสเฟตช๊อต   ให้ไล่เช็คอุปกรณ์รอบๆให้หมด  เพราะกระแสไหลเกินปริมาณมากนี้จะทำให้อุปกรณ์หลายตัวเสียเป็นบริเวณกว้างเสียแบบลามไปหลายตัว

2)    ติดแล้วดับ  Power supply เปิดติดแล้วดับ

มีไฟเข้ามาแล้วแต่มีตัวเสียตัวเสื่อมอยู่ในวงจร   วงจรจึงตัดการทำงานเพื่อป้องกันวงจรเสียหายหนัก

ให้ไล่เช็คอุปกรณ์ดังนี้

-   R   ทริมเมอร์ตรงจุดไฟออกเสีย

-   R  ป้อนกลับใกล้ๆ Opto  ขาด  ยึดค่า หลวม   ส่งผลให้ IC  PWM ตีความหมายว่ามีไฟผิดปกติที่ด้านไฟออกจึงสั่งหยุดขับมอสเฟต

-   Opto   ขาด  ช๊อต  รั่ว  ส่งผลให้ IC  PWM ตีความหมายว่ามีไฟผิดปกติที่ด้านไฟออกจึงสั่งหยุดขับมอสเฟต

-   IC  Error Amp  เสีย   (  บางวงจรจะไม่มี IC  ตัวนี้  )

-   ZD   ซีเนอร์ไดโอดที่ทำหน้าที่เช็คแรงดันเกินด้านไฟออกเสีย

-   อุปกรณ์ป้องกันเสีย  เช่น  อุปกรณ์ที่ทำหน้าที่เช็คกระแสเกินคือ  R ค่าต่ำๆ  อุปกรณ์ที่ทำหน้าที่เช็คแรงดันเกิน  เช่น   ZD   SCR

3)    ติดดับ  ติดดับ  สลับกัน   

แสดงว่ามีไฟเข้ามาแล้วแต่มีตัวเสียอยู่ในวงจร   ให้ไล่เช็คอุปกรณ์ดังนี้ โดยมุ่งไปที่อุปกรณ์ด้านไฟออกเป็นลำดับแรก

-   ไดโอดความถี่สูงช๊อต  รั่ว

-   C ฟิลเตอร์ด้านไฟออกรั่ว  มันจะอยู่ใกล้ ๆ ไดโอดความถี่สูง

-   R  ป้อนกลับขาด / ยืดค่า

-   R  ทริมเมอร์เสีย

-   Opto เสียช๊อต  รั่ว

-   IC  Error  Amp   เสีย

-   R  เซนเซอร์ ที่เช็คกระแสเกินยืดค่า  ทำให้วงจรป้องกันทำงานเร็ว มองว่ามีกระแสเกินในวงจร จึงตัดการทำงาน

-  อุปกรณ์บางตัวด้านไฟออกเสื่อมสภาพแล้ว เมื่อทำงานที่กระแสสูงๆ แรงดันสูงๆกว่าภาวะปกติ มันแสดงอาการลักษณะเสีย

4)    ไฟออกต่ำ   

แสดงว่ามีไฟเข้าวงจรแล้วแต่มีอุปกรณ์บางตัวเสียอยู่  โดยเริ่มไล่เช็คจากอุปกรณ์ด้านไฟออกก่อน   จากนั้นย้ายมาเช็คอุปกรณ์ด้านไฟเข้า

-    C  ฟิลเตอร์ด้านไฟออกเสีย   C  ค่าลดมาก

-    Opto  เสีย  ช๊อต    ( บางวงจรจะมี IC  Error Amp เสีย )

-    หม้อแปลงความถี่สูงช๊อตรอบบางส่วน  แรงดันเหนี่ยวนำจึงออกต่ำกว่าที่ควรจะเป็น

-    C  ฟิลเตอร์ด้านไฟเข้า  หรือ C  ไฟ  300V เสีย

-    IC  PWM  ช๊อต  ไม่ผลิตความถี่ขับมอสเฟต หรือ ทรานซิสเตอร์

-    มอสเฟต  /   ทรานซิตเตอร์  รั่ว

-    R เซนเซอร์วัดกระแสค่ายืด วงจรป้องกันมองว่ามีไฟเกินอยู่ วงจรส่วนอื่นๆจึงไม่ทำงาน

เลือก  หัวข้อ / เรื่อง   อ่านเพิ่ม 

การวัดมอสเฟต      วิธีวัดมอสเฟต  MOSFET

https://www.bertansem.com/2023/07/3-mosfet.html

เลือกเบอร์แทน วาริสเตอร์ กันฟ้าผ่า ( Varistor ) ตารางวาริสเตอร์

https://www.bertansem.com/2023/06/varistor.html

วิธีต่อ พัดลม 3 สาย และ 4 สาย  12V  24V

https://www.bertansem.com/2023/07/3-4-12v-24v.html

• การวัดมอส เฟต วิธีวัดมอสเฟต MOSFET
• ไดโอด เบอร์แทน
• ไดโอด SMD
• เทียบเบอร์ทรานซิสเตอร์
• เทียบเบอร์ IC เทียบเบอร์ไอซี
• เทียบเบอร์ IGBT
• เทียบเบอร์ SCR หาเบอร์แทน
• วาริสเตอร์ กันฟ้าผ่า
• วิธีต่อ พัดลม 3 สาย และ 4 สาย 12V 24V
• วิธีอ่านค่ามอสเฟต ตัวอย่างเบอร์ MOSFET
• สอบถาม C คาปาซิเตอร์ใช้แทน
• สอบถาม R ตัวต้านทานใช้แทน
• หน้าที่คาปาซิเตอร์ 6 ข้อ
• อ่านค่าสีตัวต้านทาน
• อุปกรณ์ SMD วิธีหาเบอร์